Wanneer je leert houden van wat zich aandient (‘loving what is’) stap je in een andere wereld
Wanneer iets niet gaat, zoals je gedacht had, ligt irritatie op de loer. Je krijgt bijvoorbeeld kritiek. Dan kan het zo maar zijn, dat je gedachten je op sleeptouw nemen. ‘Wat een onzin!’, ‘dat is niet eerlijk’, ‘zo wordt het nooit wat’, ‘wat een gezeur’. Zo’n gedachten kunnen zo maar ineens je hoofd in fietsen. Op zichzelf is dat allemaal niet zo erg. Dat wordt het pas, wanneer ze zich in je hoofd verankeren. Dan worden ze een stevige belemmering. Gelukkig is er een uiterst eenvoudige manier om het anker weer los te krijgen.
Omgaan met kritiek
Ik had zelf de neiging om bij onverwachte kritiek afstand te nemen van de kritiekgever. ‘Wat hij zegt, zegt meer over hem dan over mij’, is dan een redenering die binnen fietst. ‘Hij bakt er juist zelf niets van’, is een andere. Of wat denk je van ‘het komt juist door hem dat het bij mij fout gaat’. In een mum van tijd zit ik in de jijbakmodus. Ik luister niet meer naar de kritiek van de ander en begin gewoon zelf kritiek op hem te geven. Dat is doodzonde. Een geweldige kans om te leren laat ik voorbij gaan. Het is een valkuil, die in elk onverwacht moment op de loer kan liggen. Wat me ontzettend geholpen heeft, is om te snappen hoe je gemakkelijk uit die valkuil kunt komen.
Houden van wat zich aandient
Dat is het inzicht van Byron Katie. Wanneer je leert houden van wat zich aandient (‘loving what is’) stap je in een andere wereld, zo maakt zij overtuigend duidelijk. Wanneer je haar aanpak volgt, verdwijnt je belemmering als het ware als sneeuw voor de zon. Neem nu de situatie, dat je voor de zoveelste keer een klacht binnen krijgt van mevrouw Pietersen. Je ergert je en je praat met collegae over haar. Je zegt onomwonden: ‘Ik irriteer me aan haar, ze heeft altijd wat te klagen’. Wanneer je met die gedachte een e-mail naar haar stuurt of het gesprek ingaat, zal die je behoorlijk in de weg gaat zitten om echt naar haar te luisteren. Met de methodiek van Katie kom je gesterkt uit deze valkuil.
Meer dan één manier van kijken
Je stelt je eerst zelf de vraag of je gedachte waar is. En wanneer je eerste neiging is om ja te antwoorden, krijg je een indringende vervolgvraag: ‘Kun je absoluut weten, dat het waar is?’. ‘Heeft ze inderdaad altijd wat te klagen?’, ‘Is het wel klagen wat ze doet?’, ‘Irriteer ik me of is er nog sprake van een ander gevoel?’ zijn dan hulpvragen, die je je kunt stellen. Iedereen kan zijn eigen nuance hebben bij deze antwoorden. Algemeen geldt echter, dat zo duidelijk wordt, dat jouw opvatting maar één manier van kijken is. Je gaat twijfelen en vraagt je af wat er eigenlijk met je aan de hand is. Dan ben je toe aan vraag 3 en 4.
Uit de valkuil willen
Je verkent dan hoe je reageert, wat er gebeurt wanneer je je gedachte gelooft en wie je zou zijn zonder deze gedachte. Door daar een antwoord op te geven, ga je inzien hoe sterk die gedachte jou belemmert. Je snapt dan, dat je in een valkuil zit, waar je uit wilt. Nu wil je een weg terug omhoog vinden. Die is overigens niet ingewikkeld.
Je gedachte omdraaien
Je keert namelijk gewoon om en gaat langs dezelfde weg terug. Dat doe je door je gedachte om te draaien. Katie helpt je daarbij met twee tussenstappen. Eerst draai je de gedachte om naar jezelf. Dan kom je tot: ‘ik heb altijd wat te klagen; dat irriteert mij’. Vervolgens keer je de gedachte om naar de ander: ‘ik heb altijd wat te klagen over mevrouw Pietersen; dat is voor haar irritant’. Zodra je dat gedaan hebt, heb je je valkuil al verlaten. Nu ben je er rijp voor om vanuit een vernieuwde kracht naar de situatie te kijken.
Een andere opbrengst
Dat doe je door je oorspronkelijke gedachte helemaal om te keren: ‘Mevrouw Pietersen zegt wat ze er van vindt; daar sta ik graag voor open’. Je voelt al wat een wereld van verschil hier ineens ontstaat. Wanneer je zó het gesprek met haar ingaat, kom je gegarandeerd tot een andere opbrengst. Mijn eigen ervaring is overigens, dat je naar verloop van tijd al die stappen niet meer hoeft te nemen.
Een kwestie van oefenen
Hoe vaker je het zo doet, hoe vaker je direct overstapt naar het omkeren van de gedachte. Door oefening lukt het dan steeds vaker om niet in de valkuil te stappen. Op het moment dat je de belemmerende overtuiging voelt opkomen, keer je al om en geef je aan de situatie waarin je je bevindt een boost. Een kwestie van oefenen dus. Dat kun jezelf eenvoudig doen.
Gedachten die binnen fietsen
Elke dag komen dit soort gedachten bij je binnen gefietst. Ik noem er nog een aantal:
- wanneer medewerkers (hoofden, managers, kinderen) beter zouden luisteren, was het leven een stuk eenvoudiger;
- de eisen die die klanten (collegae, raadsleden, journalisten…) stellen zijn onacceptabel;
- mijn medewerker (mijn baas) staat niet achter mij;
- ik heb er last van dat mijn baas (mijn medewerker) geen besluit neemt;
- die komen alleen maar voor hun eigen belang op;
Keer nu bijvoorbeeld de komende week elke dag ’s avonds een belemmerende gedachte van die dag om volgens de aanpak van Katie. Je zult zien, dat je snel eerste successen zult boeken. Houd dan vol en blijf oefenen, zodat het iets van jezelf wordt…
Stoplichttweets
Doen: Proberen te houden van wat zich aandient
Attentie: Wanneer je eigen gedachten je op sleeptouw nemen
Niet doen: Blijven vasthouden aan overtuigingen die je belemmeren
Wat je verder kunt doen
- Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan de link van dit artikel door.
- Heb je feedback of suggesties voor mij of voor medelezers, gebruik dan het commentaarveld onder het artikel om je reactie te geven.
Samen maken we van verbindend leiden de hoofdstroom!
Meer lezen
- Zo kun je als leider meer jezelf zijn – 4 bijzondere stappen
- Hoe je stopt met ja-maar
- Een dialoog is niet altijd eenvoudig
- Hoe reageer je in momenten van de waarheid
- In welke van deze 4 niveaus van bekwaamheid ben je nu?
Met medewerking van Silvia Heijnen (redactie) en Eugenie Duynstee (copyright foto’s)
