Welk leiderschap is nu nodig? Voor een antwoord kun je naar congressen gaan, het internet afstruinen en boeken lezen. Maar wat als je het klip en klaar binnen 10 minuten kunt krijgen? Hoogleraar Mariëlle Heijltjes gaf het antwoord onlangs in een webtalk op facebook. De Universiteit Maastricht heeft er één minuut video’s van gemaakt. 9 Stuks. Een feest aan inspiratie.
Leiderschap, een kwestie van moed
Mariëlle is hoogleraar managerial behaviour aan de Universiteit Maastricht. Haar inaugurale rede heb ik onlangs nog geroemd bij mijn managementboek top 10. Daarin maakt ze duidelijk waarom leiderschap een kwestie van moed is. Ze doet dat met een verbluffende eenvoud. Nu is ze even helder over de vraag, wat het leiderschap is dat we nú nodig hebben.
Lees, kijk en geniet. Ga er even voor zitten, want je hebt de beste plaats in het theater. Met een enorme impact, als je de betekenis ervan tot je laat doordringen.
Eerst nog een voorgerecht
Mariëlle maakt een onderscheid tussen traditioneel – en nieuw leiderschap. Ze geeft dus niet echt een naam aan dat nieuwe leiderschap. Hoogleraren Janka Stoker en Harry Garretsen zetten transactioneel en transformationeel leiderschap naast elkaar in hun boek ‘Goede leiders zweven niet’. Wat Mariëlle traditioneel noemt, komt bij hen neer op transactioneel leiderschap. Het nieuwe leiderschap wordt bij hen transformationele leiderschap. Zelf gebruik ik de term managerial voor het traditionele leiderschap en de term verbindend voor het nieuwe leiderschap.
Transformationeel leiderschap
Of je het nu ‘nieuw leiderschap’, transformationeel leiderschap’ of ‘verbindend leiderschap’ noemt, de essentie is dit:
- De vraag naar welk leiderschap nodig is, hangt af van de context. Er is niet één beste manier.
- In een overzichtelijke, voorspelbare werkomgeving is het traditionele (Heijltjes), transactionele (Stoker/Garretsen) of managerial (Leiderschapsdomeinen) uitstekend op zijn plaats.
- Bij toenemende complexiteit red je het daar niet meer mee. Dan heb je het nieuwe (Heijltjes), transformationele (Stoker/Garretsen) of verbindende leiderschap (Leiderschapsdomeinen) nodig.
- Managen blijft van belang. Ook bij het nieuwe, transformationele of verbindende leiderschap blijven elementen van het traditionele, transactionele of managerial leiderschap bestaan. Je managet echter vanuit een volstrekt ander perspectief.
Op naar het hoofdgerecht: 9 inspirerende gangen.
Je ziet steeds de vraag die centraal staat, gevolgd door de video en een beknopte samenvatting van het antwoord.
1. Wat betekent de toenemende complexiteit voor leiderschap?
Organisaties hebben te maken met toenemende complexiteit, waardoor de onvoorspelbaarheid toeneemt en de traditionele manier van managen niet meer werkt.
2. Wat is de essentie van nieuw leiderschap?
De essentie is het vermogen om los te laten binnen grenzen.
3. Wat vraagt de toenemende complexiteit van leiders en medewerkers
De toenemende complexiteit vraagt van zowel leiders als medewerkers een
- Een open ‘mind’ (‘je eigen waarheid los kunnen laten’)
- Cognitieve flexibiliteit (‘je kunnen verplaatsen in de ander’) en
- Empathie/ compassie (‘begaan zijn met de ander en met zijn perspectief’)
4. Wat is op organisatieniveau nodig om nieuw leiderschap te realiseren?
Op organisatieniveau is het cruciaal dat het topmanagement meedoet en dat je systemen en werkwijzen hebt die de gewenste gedragsverandering ondersteunen.
5. Wat is de grootste uitdaging voor leiders?
Als leider moet je nederig zijn. Het gaat niet om jou maar om de mensen die je faciliteert. Je moet ruimte geven aan je medewerkers en tegelijkertijd zorgen dat zaken efficiënt worden gemanaged. Dat heeft veel weg van een balanceer act.
6. Hoe ga je met stakeholders om?
Je stelt je open voor de perspectieven van interne en externe stakeholders, verbindt die met je eigen perspectief en komt via gezamenlijke co-creatie tot de volgende stap of oplossing.
7. Hoe start nieuw leiderschap in een traditionele organisatie?
Als je in een traditionele organisatie bent, dan is het aan te raden om de vernieuwing te starten door de eigen ’taal’ van de traditionele organisatie te gebruiken. Je maakt een businessplan en gaat aan de slag met pilots.
8. Zijn medewerkers wel klaar voor het nieuwe leiderschap?
Vaak denken topmanagers dat medewerkers er niet klaar voor zijn, maar er zijn al tal van voorbeelden waar medewerkers op basis van zelforganisatie tot prachtige uitkomsten komen. Er zijn dan nog altijd regels maar binnen die regels hebben medewerkers veel autonomie om zelf hun eigen keuzes te maken.
9. Kun je dit nieuwe leiderschap leren?
Je kunt leren om de verschillende perspectieven van mensen om je heen te onderkennen. Maar daarmee ben je er nog niet. Het is méér dan alleen maar het leren van een vaardigheid. Het gaat om je attitude, want je bepaalt zelf of je echt iets met die andere perspectieven doet of wilt doen.
Wat je verder kunt doen
Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan een link van dit artikel door.
Meer lezen
- Hoe je gedragsverandering gemakkelijk maakt – gebruik de ladder
- Zo kun je als leider meer jezelf zijn – 4 bijzondere stappen
- Zo is ‘out of the box’ gemakkelijk en effectief
- Dit is het leiderschap dat het gemeentebestuur nu nodig heeft
- Leiderschapsstijlen: synergie – versus managerial leiderschap
- Hoe je nieuwe vaardigheden aanleert in 8 stappen
