Zo is ‘out of the box’ gemakkelijk en effectief

Out of the box lijkt moeilijk. Je moet buiten je comfortzone gaan. Extreme omstandigheden opzoeken. Niet meer steeds dezelfde rondjes in de vissenkom zwemmen. Het beeld is, dat je voor een uiterste opgave staat. Gelukkig is dat onzin. Out of the box gaan is gemakkelijk. 

Out of the box = outside the box

Laat ik eerst een misverstand uit de wereld helpen. Als we out-of-the-box zeggen, bedoelen we outside–the–box. Letterlijk betekent out-of-the-box dat je iets uit een doos pakt, dat klaar is voor gebruik. Dat is dus precies het tegenovergestelde van wat we bedoelen! We willen juist dat je búiten de doos kijkt.  Daarom is het eigenlijk outside–the-box. Inmiddels is out-of-the-box zo ingeburgerd, dat dat niet meer hindert. We begrijpen direct wat iemand wil zeggen.

Het idee van de vissenkom helpt niet

De metafoor van de vissenkom gebruik ik zelf vaak. ‘Als je steeds dezelfde rondjes in de kom blijft zwemmen, leer je niets en kom je niet tot nieuwe ideeën of gedrag.’ Maar die metafoor kan ons ook op het verkeerde pad brengen. Het beeld van de rondjes zwemmende vis helpt goed om in te zien, dat je platgetrapte paden moet durven te verlaten. Maar daardoor lijkt het een vrijwel onmogelijke opgave. Hoe moet je als vis overleven, als je uit de kom springt?

Outside the box is eigenlijk inside the box

Zelfs de term outside-the box brengt ons zo op verkeerde gedachten. We gaan namelijk niet outside–the–box, maar inside–the–box. Je maakt namelijk krachten in jezelf vrij. Dat is de essentie. Je gaat iets nieuws ontdekken of doen, dat in de kern er al is. Door outside-the–box te gaan, haal je verborgen potenties van jezelf en van anderen op. Het is als die man die zijn sleutels verloren is en onder een lantaarnpaal aan het zoeken is. Niet omdat hij zeker is, dat hij daar zijn sleutels heeft verloren, maar omdat hij alleen dáár iets kan zien. Met een zaklamp verricht je dan wonderen.  

Geen kamikaze nodig

Eigenlijk is outside–the–box dus gemakkelijk. Je hoeft geen kamikaze sprong te maken, zoals de vis in de vissenkom. Je gaat gewoon op zoek naar krachten bij jezelf die er al zijn.

Patroon doorbreken

Dat doe je door een verandering aan te brengen in ‘je denken’, ‘je doen’ of ‘je context’. Je doorbreekt dan een patroon. Je verlaat het bekende pad en stelt je open voor anderen wegen. Je gaat op avontuur, want je weet niet wat je te wachten staat. 

Het jaarthema van Irene Wüst

Schaatster Irene Wüst vertelt erover, als ze bij het Nederlands Kampioenschap van 2018 voor de zoveelste keer op de hoogste trede belandt. ‘Out-of-your-comfortzone’ was haar jaarthema. Ze tokkelt van een berg, terwijl ze hoogtevrees heeft. Ze stapt in nieuwe schaatsschoenen met andere buizen. Ze loopt lover horden en schaatst shorttrack. Allemaal acties die haar outside–the–box brachten. Ze kwam ermee terug aan de top. 

Anders denken

Anders denken over weerstand bij anderen bijvoorbeeld. Mijn wereld zag er direct anders uit op het moment dat ik inzag dat weerstand eigenlijk een gedachte is. Een idee dat in mijn hoofd zit. Ik zie weerstand bij de ander. Maar wat als ik in de schoenen van de ander ga staan? Dan zit de weerstand ineens bij mij. Weerstand overwinnen of omarmen is dan niet nuttig. Je spreekt het beste van jezelf en van de mensen om je heen aan, als je bij iedereen de kracht ziet in plaats van de weerstand.

Anders doen

Bij ‘anders doen’ is de oefening om anderen te laten uitpraten mijn favoriete voorbeeld. Ik was daar eerst helemaal niet zo mee bezig. Ik ging een beetje mee in de dynamiek van het moment. Totdat ik bewust ging oefenen. Olivia Fox Cabane zette me op het spoor met haar boek ‘Het geheim van charisma’. Ik had allerlei bedenkingen. Dat gesprekken daardoor langer zouden duren. Dat ik zelf onvoldoende aan bod zou komen. Maar niets van dit alles gebeurde. Het tegendeel bleek het geval. Ik had daarnaast ook nog een bijvangst. Alleen al mijn voornemen om anderen te laten uitpraten, maakte dat ik meer open in een gesprek was.

Andere omstandigheden

Als derde kan een verandering van omstandigheden helpen. In mijn tijd bij Radar heb ik zoveel positiefs ervaren door de vergaderingen te splitsen, die ik als bestuurder samen met het managementteam had. We maakten een onderscheid in een besluitvormend deel en een verkennend – en meningsvormend deel. Om de week kwam één van deze delen aan bod. In het besluitvormend deel komen alleen kwesties aan de orde, waarvan de verkenning en meningsvorming met alle betrokken afgerond is. Het is helder hoe het ervoor staat. Er is alleen nog een besluit van de bestuurder nodig. De focus ligt hier op goede besluitvorming.  

In het verkennend – en meningsvormend deel is er een heel andere focus. Daar vraagt het van alle betrokkenen om samen goed de verschillende perspectieven in beeld te krijgen en af te wegen. Door de splitsing creëerden we bij elk overleg een andere energie.

Met trainingsprogramma ga je outside-the-box

Het ‘Trainingsprogramma Verbindend Leiderschap’ is eigenlijk een grote outside–the–box ervaring. Door anders te kijken, anders te denken en anders te doen creëer je ruimte om het beste in jezelf boven te halen. Dat is ook heel logisch. Verbindend leiderschap vormt (nog!) niet de hoofdstroom. Dat is het managerial leiderschap. Wil je dus stappen zetten in de richting van verbindend leiderschap dan vraagt dat veelal het doorbreken van patronen. 

Dat is dan ook de essentie van outside–the–box gaan. Bewust een vast patroon verlaten, dat disfunctioneel is, waardoor je onvermoede krachten in jezelf losmaakt.

Wat je verder kunt doen

Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan een link van dit artikel door.

Meer lezen

Wat is het leiderschap dat we nu nodig hebben?
Verbindend communiceren – in 4 stappen afdalen in de U
Hoe je triggers omvormt en voorkomt dat je impulsief reageert
In het moeras? – Kies een van deze 4 upstreaminterventies
De ander wil niet samenwerken – de 3 stappen van een verbindend leider 

Foto: Shani Mor