Hoe samenwerkingsvaardig ben jij? En wat doe jij om jouw samenwerkingsvaardigheden te bevorderen?
Anne-Marie Rooskens is bestuurssecretaris bij het samenwerkingsverband MER (Maasgouw, Echt-Susteren en Roerdalen). In een interview voor de podcast ‘De Praktijk van Verbindend Leiden’, vertelt Anne-Marie over haar opdracht om de samenwerking tussen de drie gemeenten en het servicecentrum steeds beter te laten verlopen en te intensiveren.
Ontdekkingsreis
Waarom organisaties met elkaar samenwerken heeft vooral te maken met de wil om zelfstandig te blijven. De voordelen van een grote(re) organisatie worden gecombineerd met die van een of meerdere kleine(re) organisaties en zo behoudt eenieder bestaansrecht. In een samenwerkingsverband krijgen organisaties te maken met gezamenlijke opgaven en die moeten ook gezamenlijk aangepakt worden. Want hoe prioriteer je samen? Hoever ga je daarin? Wie mag besluiten nemen? Daar moeten duidelijke afspraken over gemaakt worden. Daarom is samenwerken volgens Anne-Marie “eigenlijk één grote ontdekkingsreis”. Het is belangrijk om als partners gelijkwaardig naast elkaar te staan om verder te kunnen en ook om jouw eigen punten in te kunnen brengen.
Samenwerken betekent veranderen
Samenwerken kun je leren.
Wanneer je een samenwerkingsverband aangaat is het onvermijdelijk dat je bepaalde dingen opgeeft. Je zult de switch moeten maken tussen onafhankelijk zijn en afhankelijk van elkaar worden. De verandering die gemaakt moet worden om samen sterker te worden en verder te komen is drieledig: 1) het erkennen van elkaars afhankelijkheden; 2) het omarmen van de verschillen, en dat ook waarderen; en 3) het ontdekken van nieuwe routines en het ontwerpen van nieuwe routines.
Samenwerkingsvaardig worden
Samenwerken kun je leren. “Samenwerkingsvaardig worden”, zo noemt Anne-Marie dat. Dit betekent dat je samen reflecteert over hoe dingen gaan en waar je tegenaan loopt. Heel belangrijk daarbij is om dat ook bespreekbaar te maken om vervolgens samen verder te kunnen. Wanneer Anne-Marie merkt dat ze op enig moment vastloopt in haar samenwerkingsvaardigheid, hanteert zij vijf punten cq. vragen die haar op houvast geven:
- De besluitvorming. Is duidelijk wie knopen doorhakt?
- Diversiteit aan belangen. Zijn die bespreekbaar en wordt gezocht naar het gezamenlijk belang?
- De werkelijkheid. Is helder dat de bestaande werkelijkheid niet meer van toepassing is, omdat er een nieuwe werkelijkheid voor in de plaats is gekomen; vindt hier open het gesprek over plaats?
- Wij-zij-denken. In welke mate is er een inzet om dit echt te doorbreken?
- Leren samenwerken. Welke inzet is er om samen te reflecteren en al lerend verbeteringen aan te brengen?
Praten en verdiepen
Samenwerken betekent ook dat je samen verantwoordelijk bent voor het slagen van de samenwerking. Daarom moet je open met elkaar kunnen praten hoe je dingen doet, hoe je iets moet aanpakken en/of hoe je zaken kunt verbeteren. “Dat levert veel meer op dan als je het gewoon over inhoudelijke voorstellen hebt”, zegt Anne-Marie. Het geeft Anne-Marie veel meer energie om te praten over hoe alle partijen dingen doen en hoe er tegen bepaalde zaken wordt aangekeken. “Dat geeft een stukje verdieping in hoe je met elkaar werkt”, ligt ze toe.
Voorbeeldrol
Het helpt om te luisteren, en vragen te stellen in plaats van mijn mening te zeggen.
Zelf geeft Anne-Marie liefst het goede voorbeeld aan het samenwerkingsvaardig zijn. Dat helpt haar om verder te komen. De belangrijkste overtuiging die Anne-Marie heeft is “dat je alleen maar resultaten kan bereiken, echte resultaten, door samen te werken. Dat is gewoon een randvoorwaarde, een vereiste”.
Luisteren, vragen stellen, eigen mening parkeren
In haar ontdekkingsreis naar samenwerkingsvaardigheid helpt het Anne-Marie om te luisteren, en vragen te stellen in plaats van haar mening te zeggen. “Eigenlijk je mening ook uitstellen, of liever nog niet formuleren”, adviseert ze. Anne-Marie geeft aan dat zij en iedereen aan tafel zo een veel beter beeld krijgt van hetgeen er speelt “omdat je het er met elkaar over hebt. En dat is het mooie, dan komt de oplossing of de actie of de eerste stap vanzelf”. Haar praktische tip is dan ook: luisteren, doorvragen en je eigen mening uitstellen.
Grip op samenwerking
Samenwerken is steeds opnieuw leren en je samenwerkingsvaardigheden verbeteren. Door in gesprekken het goede voorbeeld te geven, iedereen serieus te nemen, te luisteren, door te vragen en je eigen mening even te parkeren ben je beter in staat om grip te krijgen op de samenwerking. Grip te krijgen op de afhankelijkheden die hierbij komen kijken en op de nieuwe koers die ingezet moet worden.
De praktijk van verbindend leiderschap
Wil je het hele verhaal van Anne-Marie horen? Luister dan naar de podcast of bekijk de YouTube video van het interview.
