Met welke vragen dring je bij intervisie direct door tot de kern? Ik zet er drie op een rij en baseer ze op drie hoofdwetten van verandering. Ze vormen een fantastische aanzet om te komen tot verdieping en verkenning, die je in tal van situaties kunt toepassen. Tijdens het jaardiner van Immens heb ik een inleiding verzorgd in Chateau St. Gerlach in Valkenburg aan de Geul. Een schitterende locatie met allemaal directeuren en managers die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. Onze dochter Maud verzorgde de muzikale omlijsting. Dat vind ik echt genieten.
Een vorm van intervisie
We besloten om onze bijdrages met elkaar te verweven. Maud zingt en vertelt over haar ervaringen met haar zonen Arje en Loek, terwijl ik de gasten meeneem in mijn vallen en opstaan op het gebied van leiderschap. Na onze bijdrage had ik steeds een vraag voor de deelnemers om aan tafel in een vorm van intervisie te bespreken.
Drie meesterlijke vragen
Dit zijn de vragen:
- Welk gedrag verwacht je van je medewerkers en hoe lukt het om zelf al dat gedrag als voorbeeld te laten zien?
- Wat is jouw wake-upcall? Wanneer merkte je dat er een gat zit tussen wat je doet en wat je eigenlijk wilt doen?
- Waar zie je weerstand om je heen? Wat kun je doen om die weerstand als energie te zien?
Drie hoofdwetten van verandering
Ik wil je graag meenemen met mijn gedachte dat deze vragen er écht toe doen. Een voor een pak ik ze vast en verbind ik ze met drie hoofdwetten van verandering:
- Hoofdwet 1: Je oogst wat je zaait
- Hoofdwet 2: Je gaat het pas zien als je het door hebt
- Hoofdwet 3: Weerstand is energie
Hoofdwet 1: Je oogst wat je zaait
Maar dat is slechts camouflage voor wat er echt aan de hand is. Mijn reflectie is eigenlijk een wake-up call.
Present zijn
Ik zou dit ook anders kunnen zeggen: eigenlijk is de vraag aan mij om present te zijn. Daarmee zijn we weer terug bij de kern. Want ‘present zijn’ is juist datgene wat we van al onze medewerkers verwachten. De uitkomst van mijn 360-gradenfeedback kun je dus ook eenvoudig zo vertalen: ‘Frans, doe dat wat we van iedere medewerker verwachten.’
Verwacht je een bepaald gedrag van je medewerkers dan zul je daar als leiding in moeten voorgaan. Dat is de eerste hoofdwet van veranderen: je oogst wat je zaait. Eigenlijk is de vraag: welke oogst verwacht je en is dat wat je zelf zaait daarmee in overeenstemming?
Voor de mensen aan tafel maak ik deze vraag specifieker: Welk gedrag verwacht je van je medewerkers en hoe lukt het om zélf al dat gedrag als voorbeeld te laten zien?
Hoofdwet 2: Je gaat het pas zien als je het door hebt
Ik kijk terug op de analyse die ik deed toen ik burgemeester was van Maasbracht. Gedurende drie dagen hield ik minutieus de gesprekken bij die ik voerde. Wanneer ik mijn gesprekken analyseer, val ik bijna van mijn stoel. Ik constateer dat de uitkomst van die gesprekken vrijwel geheel in overeenstemming is met datgene wat ik van tevoren bedacht heb. Met andere woorden: eigenlijk weet ik dus uitstekend ervoor te zorgen dat elk gesprek precies dat oplevert wat ik graag wil hebben.
Kracht en energie van mensen
Ik realiseer me wat dat betekent… Ik maak in het geheel geen gebruik van de kracht en energie van de mensen met wie ik in gesprek ben en dat is wel het laatste wat ik wil. Ik wil juist de inbreng van iedereen aan bod laten komen. Ik zie in dat iedereen ertoe doet. Die inbreng wil ik zo verbinden dat we tot uitkomsten komen die we vooraf niet zouden kunnen bedenken. Dan gaat het er niet om dat ik geregeld krijg wat ik vooraf bedacht heb, maar dat we samen komen tot synergie.
Een koude douche
Mijn conclusie kan niet anders zijn dan dat ik dat gedurende die drie dagen in het geheel niet heb weten te bereiken. Dat is een koude douche. Ik ben uiterst vriendelijk en breng mijn opvattingen met respect. Maar dat is slechts camouflage voor wat er echt aan de hand is. Mijn reflectie is eigenlijk een wake-up call. Ineens zie ik het en heb ik door wat er gebeurt. Het is de tweede hoofdwet van veranderen. Je gaat het pas zien als je het doorhebt.
De mensen aan tafel gaan aan de slag met: Wat is jouw wake-upcall? Wanneer merkte je dat er een gat zit tussen wat je doet en wat je eigenlijk wilt doen?
Hoofdwet 3: Weerstand is energie
Wat ik eerst als weerstand zag, bleek – toen ik mijn eigen gedachten open op tafel legde – helemaal geen weerstand te zijn.
Fantastisch voorbeeld
Wat daarna gebeurde vind ik een fantastisch voorbeeld van hoe je in weerstand energie kunt zien. Mijn gevoel leg ik neer bij de OR. Ik vertel erbij dat het me niet om het bedrag gaat dat gemoeid is met de vrije dag. De vrije dag zou ons €100.000,- kosten. Die zou best beschikbaar kunnen zijn om goede plannen te financieren. Maar om die te laten verdampen door aan iedereen weer een extra vakantiedag te geven, vond ik niet te verkroppen.
Verschillende opvattingen
Mijn inbreng is aanleiding tot een dialoog, waarin opvattingen van verschillende kanten op tafel komen. Ruim een uur verder ligt er een alternatief op tafel dat ter plekke in de vergadering is ontstaan. De Goede Vrijdag gaat niet door als vrije dag. We zetten een bedrag van €100.000 in om te investeren in extra deskundigheidsbevordering en loopbaanbegeleiding voor medewerkers. Over de precieze invulling zullen we de komende tijd afspraken maken. Uitgangspunt is dat we medewerkers, die last gaan krijgen van de aangekondigde landelijke bezuinigingen, extra helpen.
Vanuit het hart met een luisterend oor
De uitkomst van dit overleg vind ik super. Daar waar het eerst leek te gaan om een welles-nieteskwestie over een vrije dag, komen we tot overeenstemming om extra investeringen te doen in het grootste goed dat we hebben: onze medewerkers. Toen ik mijn verhaal begon tijdens de bijeenkomst had ik geen andere agenda dan te vertellen wat ik vond en wat ik voelde. Ik had geen alternatieven op zak. Ook niet ergens verborgen. Mijn verhaal kwam vanuit mijn hart en vond een luisterend oor.
Weerstand wordt energie
Wat ik eerst als weerstand zag, bleek – toen ik mijn eigen gedachten open op tafel legde – helemaal geen weerstand te zijn. Dat is de derde hoofdwet van veranderen: zie weerstand als energie. De mensen aan tafel gaan aan de slag met deze specifieke vragen: Waar zag je de afgelopen week weerstand? Wat kun je doen om die weerstand als energie te zien.
Hoe je je intervisie een boost geeft met deze 3 vragen Klik om te Tweeten3 hoofdwetten en 3 vragen
Samengevat zijn dit de vragen die horen bij de hoofdwetten van verandering:
Hoofdwet 1: Je oogst wat je zaait
Welk gedrag verwacht je van je medewerkers en hoe lukt het om zelf al dat gedrag als voorbeeld te laten zien?
Hoofdwet 2: Je gaat het pas zien als je het door hebt
Wat is jouw wake-upcall? Wanneer merkte je dat er een gat zit tussen wat je doet en wat je eigenlijk wilt doen?
Hoofdwet 3: Weerstand is energie
Waar zie je weerstand om je heen? Wat kun je doen om die weerstand als energie te zien?
Intervisie aan tafel
Tijdens het jaardiner vroeg ik de deelnemers om deze vragen met hun buurman of –vrouw te bespreken. Om een soort buddy te zijn en elkaar te helpen bij de verkenning. Een soort intervisie aan tafel. Natuurlijk kun je in je uppie op zoek gaan naar antwoorden op deze vragen. Mijn ervaring is echter dat het écht helpt, als je dit in twee- of drietallen doet.
De eerste stap zetten
Natuurlijk tip je tijdens zo’n diner deze vragen maar heel even aan. Het leidt tot bewustwording. Wil je er echt mee aan de slag, dan is er meer tijd nodig. Sterker nog: aan elk van de hoofdwetten en vragen kun je een dagdeel, een dag of een hele scholing besteden… Niettemin kan de eerste stap je al heel veel opleveren. Je zult verbaasd zijn wat een gesprek met z’n tweeën of drieën aan de hand van één van deze vragen in anderhalf uur al kan opleveren…!
Conclusie
Wil je verdieping krijgen in intervisie over veranderingen dan kun je op basis van deze drie hoofdwetten van verandering evenzoveel vragen stellen. Over je voorbeeldgedrag. Over je wake-upcall. Over hoe je tegen weerstand aankijkt. Die vragen brengen je bliksemsnel tot de kern. Het zijn dan ook meesterlijke vragen.
Zelf aan de slag
Deze vragen kun je het beste helemaal aan je voorbij laten gaan, als je niet van plan bent om je via intervisie verder te bekwamen. Maar, wil je juist wél je eigen patronen doorbreken, zet de vragen dan centraal op je eerstvolgende intervisie. Heb je er geen gepland? Misschien is het dan de hoogste tijd om er een te plannen en deze vragen uit te proberen. Ik garandeer je dat je ervan gaat genieten. Natuurlijk hoor ik ook graag je ervaringen. Je kunt ze melden in het commentaar bij dit artikel. Je kunt me ook een e-mail sturen: frans.wilms@leiderschapsdomeinen.nl
Van debat naar dialoog
In de quickscan ‘Van dialoog naar debat’ heb ik uitgewerkt hoe je met succes in dialoog komt en debat vermijdt. Het is een 4-stappenplan, waarmee je met simpele acties echt verschil maakt. Je kunt je onderstaand aanmelden om de quickscan te downloaden.
Deel dit artikel
Voor wie werkt aan zijn verbindend leiderschap vormen deze drie hoofdwetten van verandering een geweldig houvast. Ken je iemand? Stuur hem dan dit artikel toe!