De ander wil niet samenwerken. Wat doe je dan? Je staat open voor de ander. Je wilt echt aansluiting krijgen. Je doet je best, maar zonder resultaat. De ander blokkeert je inzet tot verbinding. Hij wil per se het grootste deel van de koek. Hij wil helemaal niet kijken naar mogelijkheden om de koek te vergroten. Geef je dan de ander zijn zin omwille van de lieve vrede?
Nee, natuurlijk niet.
Er zijn drie effectieve stappen die je kunt zetten.
De ander wil niet samenwerken
Mijn ervaring is, dat een uitnodigende houding van jezelf aanstekelijk is. De ander voelt zich onbewust uitgenodigd om hetzelfde te doen en gaat erin mee. Maar, dat is geen wet van Meden en Perzen. Je kunt te maken krijgen met mensen, die hardnekkig alles als een wedstrijd zien. Die per se willen winnen ten koste van de overige deelnemers. Ze handelen vanuit het principe dat je moet eten, omdat je anders zelf opgegeten wordt.
Dan pas je deze drie stappenmethode toe.
1e Stap: Tit for tat
De start is Tit for Tat. Wanneer iemand jouw open houding niet overneemt en daar misbruik van maakt, dan kopieer je het gedrag van je onderhandelingspartner. Je geeft hem ‘Tit for Tat’. Je kiest eenzelfde positie en laat je de kaas niet van het brood eten. Je markeert je dwingende positie net zoals de ander dat doet. Wanneer je dit blijft volhouden, dan is het niet moeilijk om in te zien dat je dan helemaal uit verbinding bent. Eigenlijk gaat het van kwaad tot erger. Je gaat elkaar steeds opnieuw proberen de loef af te vangen. Tot het bittere einde. Je raakt volstrekt uit verbinding.
2e Stap: Generous tit for tat
Daarom heb je nog een tweede stap nodig. Dat is Generous Tit for Tat. Je neemt dan af en toe een open houding aan en kijkt of de ander hier niet alsnog in volgt.
Deze stappen zijn in tal van situaties getest. Volgens deze tests zou je ongeveer één op de tien keer voor deze genereuze positie moeten kiezen, wil je de beste resultaten krijgen.
De praktijk van alledag is geen laboratorium waarin je dergelijke spelsituaties kunt simuleren. Ik maak ook niet mee dat ik maar liefst tien keer achter elkaar in een onderhandelingssituatie zit met dezelfde persoon. De waarde van deze test zou ik dan ook niet al te letterlijk willen nemen. De insteek is vooral van praktische betekenis. Wanneer de ander misbruik maakt van jouw open uitnodiging, dan kan de methode generous tit for tat perspectief bieden. Je kopieert eerst diens egocentrische gedrag. Daarna bied je weer een open houding aan.
Indien dan de ander volhardt, dan kom je ook met Generous Tit for tat niet verder. Dan resteert opstroommanagement.
3e Stap: Upstreammanagement
Bij opstroommanagement maak je een analyse waar de kwestie vast zit.
Je hebt vier mogelijke stromen:
- Je bent het inhoudelijk oneens
- Het proces werkt averechts
- De personen die erbij betrokken zijn, houden het probleem in stand of
- Het patroon van omgaan met elkaar houdt iedereen vast op de plaats
Opstromen doe je nu door een andere stroom te kiezen, dan waar het vast zit. Loop je inhoudelijk vast, dan kan het handig zijn om te kijken of je niet beter andere personen erbij kunt betrekken. Houden ingeslopen patronen alles vast dan kan een inhoudelijke verdieping wellicht ruimte bieden. Als je blijft doen wat je altijd deed, moet je geen andere uitkomsten verwachten. Die wijsheid van Einstein vormt de kern van opstromen. Door een andere stroom te kiezen maak je ruimte. Eerder heb ik hier dit artikel over gemaakt:
In het moeras? Kies een van deze 4 upstreaminterventies!
De drie stappen op een rij:
Als de ander in de weerstand blijft, dan ziet het stappenplan er dus als volgt uit:
- Kopieer het weerstandgedrag van de ander (en laat je de kaas niet van de boterham eten).
- Biedt vervolgens af en toe een open houding en nodig opnieuw uit tot verbinding (en geef de ander weer een kans om uit de weerstand te komen).
- Leidt dat niet tot verbinding, kijk dan op welke stroom het vast zit (inhoud, proces, personen of patroon) en doe een interventie binnen een andere stroom.
De drie stappen zelf toepassen
Kijk eens naar de afgelopen week. Zie je een of meerdere situaties waar je meemaakt dat de ander geen verbinding wil? Juist dan is het ideaal om deze drie stappen toe te passen. Ik weet dat dat in het begin best onwennig kan zijn. Dat is geen enkel probleem. Dat hoort erbij. Pas het stappenplan toe, kijk terug hoe het gegaan is, leer ervan en pas het weer opnieuw toe. Zo wordt het steeds meer van jezelf en lukt het je om toch verder te komen met mensen die geen verbinding willen.
Wat je verder kunt doen
- Ken je collega’s voor wie dit artikel heel bruikbaar zou kunnen zijn? Stuur hen dan een link van dit artikel door.
- Heb je feedback of suggesties voor mij of voor medelezers, gebruik dan het commentaarveld onder het artikel om je commentaar te geven. Samen maken we van verbindend leiden de bovenstroom!
Meer lezen
- Zo is ‘out of the box’ gemakkelijk en effectief
- In het moeras? Kies een van deze 4 upstreaminterventies!
- Hoe je met een simpele actie je gedrag verandert
- Hoe je triggers omvormt en voorkomt dat je impulsief reageert
- Hoe je met verbindend onderhandelen tegenstellingen overbrugt
Ha Frans, weer zo’n fijn, praktisch artikel van jouw hand. Dank je wel! Het zou mij helpen als je een voorbeeld uitschrijft waarin je voordoet hoe Tit for tat en de genereuze variant eruit ziet. Dan krijg ik er meer gevoel bij en heb ik een basis om vandaaruit te oefenen. Benieuwd of dat kan? Hartelijke groet, Femmy
Dank je wel. Ik gebruik een waargebeurd voorbeeld van mezelf, maar anoniem.
Stel je voor dat je met partners in een samenwerkingsverband zit. Je werkt constructief om meerwaarde te realiseren.
Ineens krijg je te horen dat in het MT van een van de partijen er een strategische notitie aan de orde is geweest met als strekking om ‘onder de tafel’ een heel andere lijn in te zetten. Een lijn die ertoe leidt dat het samenwerkingsverband kapot spat en waarbij die partij daar garen bij denkt te spinnen.Je hoort dat deze partij hiervoor kiest, maar dat geheim wil houden.
Ik heb toen ’tot-for-tat’ toegepast door publiekelijk kenbaar te maken dat dit speelt en helder gemaakt dat dit absoluut niet kan.
De andere partij kwam zo heel onaangenaam in het spotlicht te staan. Maar dat moest maar even zo. Tit for tat.
Vervolgens heb ik daarna weer een inzet gedaan om alsnog te kijken hoe samen die meerwaarde in de samenwerking kunnen realiseren. Dat is dan ‘Genereous Tit For Tat’. En dat is in een bepaalde mate toch gelukt.
Laat een reactie achter