Leiding geven door je eigen gedrag te veranderen

Hoe geef je leiding aan veranderingen in een wereld die steeds complexer wordt? Meer beheersing en controle werken niet meer, terwijl dit wel nog de hoofdstroom is. Je voelt aan dat het anders moet. Je wilt daar verandering in brengen.

• Hoe neem je mensen mee?
• Hoe ga je met weerstand om?
• Hoe kun je meer rust en ontspanning vinden te midden van al die hectiek?
• Wat kun je doen wanneer in je omgeving macht en angst centraal staan?
• Wat is je houvast, wanneer je loslaat?
• Hoe kun je je ontworstelen aan dat wat iedereen klaarblijkelijk doet, terwijl je aanvoelt dat het niet meer werkt?
• Wat is er dan anders?
• Waar moet je überhaupt beginnen?

Het gras gaat niet harder groeien door eraan te trekken. Maar toch… Hoe blijf je uit de reflex van duwen, trekken, zenden, regelen, instrueren, oplossen en overtuigen? Wat is het alternatief voor deze traditionele managementinterventies?

Eigenlijk maakt het daarbij niet veel uit of je nu leiding geeft of dat je projectleider, beleidsmedewerker of programmanager bent. De vraag is immers steeds hoe je jóuw gedrag verandert als antwoord op deze vragen om daarmee beklijvende beweging in je organisatie te realiseren.

Hoe je aan je groei en ontwikkeling kunt werken

Maar hoe doe je dat dan? Die vraag voorzie ik van een antwoord. Ik maak een onderscheid in verschillende categorieën van groei en ontwikkeling. Zo kun je kiezen wat op dit moment voor jou het meest belangrijk is.

Dit zijn de categorieën:
Groeien als persoon
Groeien in interactie
Groeien als team
Groeien als organisatie
Groeien samen met andere organisaties

Ik start zoveel als mogelijk vanuit de praktijk en probeer van daaruit handreikingen te doen. Soms door te verdiepen met methodes en oefeningen. Dan weer door praktisch repertoire dat je zo kunt gebruiken. Natuurlijk deel ik ook inzichten over het waarom.

Wat bovenal mijn vertrekpunt is dit: wil je dat anderen het anders doen, dan dien je bij jezelf te beginnen.

Vier leiderschapsdomeinen

Wat mij helpt is om onderscheid te maken in vier domeinen van leiderschap: autoritair, strijdend, verbindend en presentie.

In het autoritaire domein ben je echt de baas. Je bent directief, je dwingt af, je corrigeert en je hebt alle touwtjes in handen en je geniet daar van.

In het strijdende domein ligt je focus op de inhoud. De inhoud zoals jij die ziet. Je bent een expert en je stuurt en overtuigt met je kennis en argumenten. Of je bent een manager en voert regie via regels, afspraken, processen en procedures. Je onderhandelt. Je laat je het kaas niet van de boterham eten. Je zet de zaak naar je hand.

In het verbindende domein ben je vol begrip voor de ander. Je ziet meerdere waarheden. Je deelt en verkent. Je luistert naar argumenten om ervan te leren. Je bent op zoek naar de meerwaarde van alle betrokkenen en zet die centraal.

In het presentiedomein ben je als persoon aanwezig in het hier en nu. Je zorgt voor ontmoeting met de ander. Je ziet de ander als een bron van inspiratie. Je benoemt openhartig wat je denkt en voelt en nodigt de ander uit om hetzelfde te doen. Verstoringen gaan voor op wat je gepland hebt. Je geniet, wanneer je uitkomsten krijgt die je op voorhand in het geheel niet hebt voorzien.

Waar leiderschap begint

Zo lang vraagstukken nog simpel en ingewikkeld zijn, kun je deze met logica oplossen. Dat kun je goed managen. Met het autoritaire – en strijdende domein kun je dan heel ver komen. Zodra vraagstukken complex zijn en de omgeving chaotisch is, gaat dat niet meer. Dat is juist nu het geval. Dan is nodig, dat je samen op weg gaat zonder dat je de toekomst precies kent. Dan is verbinding en presentie geboden. Dat vraagt dat je niet alleen kijkt naar uiterlijk gedrag of de argumenten die worden uitgewisseld. Het vraagt dat je aandacht hebt voor de waarden, veronderstellingen, overtuigingen en verwachtingen van alle betrokkenen, die aan dat gedrag en die argumenten ten grondslag liggen. Dat lukt alleen wanneer je de waarden, veronderstellingen, overtuigingen en verwachtingen van jezelf kent. Leiderschap gaat dan ook eerst over jezelf en dan pas over anderen. Dat is het antwoord in de wereld die in verwarring lijkt. Door te werken aan je eigen persoonlijke groei en ontwikkeling bied je anderen een uitnodiging en context om dat ook te doen.

Wat dit voor je betekent

Dat gaat niet van vandaag op morgen. Niet in de wereld en niet bij jezelf. Mijn ervaring is dat je ogen open gaan. Dat je vaak tegen je eigen onbekwaamheid aanloopt. Dat je valt en weer opstaat. Dat je al doende leert. Mijn ervaring is ook dat je successen boekt om van te genieten en die inspireren om door te gaan. Je ziet mensen om je heen groeien. Je voelt meer ontspanning, je krijgt meer focus, je hebt aandacht in het nu.

Schrijf je in voor de inspiratiebrief

Al meer dan 1.000 mensen hebben zich aangemeld voor mijn inspiratiebrief.  Als je je ook aanmeldt, ontvang je (vrijwel) elke donderdagmorgen een praktische tip in een verbluffend korte e-mail.

Ja, ik meld me aan voor praktische tips

Waar mijn drive vandaan komt

Mijn ogen zijn geopend tijdens een studiereis naar Zuid-Afrika als onderdeel van de studie Change Management. Heb aandacht voor de mensen om je heen, wat ook je opdracht is. Dat was de indringende boodschap die ik meekreeg. Dat was in 2004.

Ik heb ervaren hoe goed ik gevormd ben in de systeemwereld, maar tegelijkertijd veel laat liggen in de leefwereld. 15 Jaar werk ik er inmiddels aan om in mijn eigen leven en werk bewust de leefwereld voorop te stellen. Eerst als burgemeester in Maasbracht en Maasgouw. Daarna als bestuurder bij Radar en op dit moment als trainer en coach van bestuurders, directeuren en managers.

Ik weet inmiddels dat het met vallen en opstaan gaat. Maar ik ervaar dat het niet alleen mij goed doet, maar ook de mensen om me heen. Wat ik ervaren en geleerd heb, wil ik delen. Om zo anderen van dienst te zijn en de groep mensen te vergroten die van de leefwereld de bovenstroom wil maken. Tegelijkertijd merk ik dat het delen mezelf ook weer helpt. Ik krijg er zoveel feedback en betrokkenheid voor terug. Ik leer ervan en het stimuleert me.

Wat ik hoop te bereiken

Ik denk dat we als mensen zo veel meer kunnen realiseren, wanneer we elkaars kracht versterken. Dat lukt vooral wanneer we de leefwereld centraal stellen en de systeemwereld ons daarbij laten helpen. Nu is de systeemwereld nog de hoofdstroom. Ik hoop te bereiken dat we door een gezamenlijke inzet dat weten om te draaien. Ik ben ervan overtuigd dat dat kan lukken, wanneer steeds meer mensen in hun eigen situatie – in de talloze momenten die zich voordoen  – kiezen voor verbinding en presentie. Daarmee nodigen ze anderen uit om hetzelfde doen. Zo kan een sneeuwbaleffect ontstaan, dat niet meer te stoppen is…

Groeien in leiderschap, begin bij jezelf en doe het samen

Over mijn eigen weg naar verbinding en presentie heb ik het boek ‘Groeien in leiderschap’ geschreven. Je vindt hier alle informatie over het boek. Je kunt er ook al delen lezen om te kijken of het boek iets voor je is.  Inmiddels is de tweede druk van het boek uitgekomen.

Wat verder kan helpen

Ik heb eerder het e-book ‘leiderschapsdomeinen’ geschreven. In dit boek vertel ik over de vier domeinen. Over wat ze zijn, hoe je ze in de praktijk herkent en wat je ermee bereikt. Over de inhoud van het boek inclusief recensies van lezers kun je hier lezen. Je kunt het boek bestellen (€4,95).

 

 

 

Op basis van deze domeinen heb ik ook een test gemaakt. Je kunt deze test downloaden.

Recensie Mariëlle Heijltjes, hoogleraar Manegerial Behaviour

Mariëlle Heijltjes schreef een recensie naar aanleiding van het boek leiderschapsdomeinen. Het is tegelijkertijd een beknopte samenvatting. Ze vertelt ook wat het boek voor haar zelf betekende:

‘Leiderschapsdomeinen is een bijzondere publicatie. (…) Hij laat je kennismaken met de verschillende (leiderschaps)domeinen op basis van zijn eigen leertraject. Daarin reflecteert hij openhartig op zijn praktijkervaringen in verschillende leiderschapsrollen en koppelt deze aan inzichten uit literatuur en leringen uit gesprekken met mensen om hem heen. Het product van deze reflecties vormt de kern van het boek.

Het bijzondere is dat hij dit doet in twee verschillende dimensies. Enerzijds vormen de persoonlijke voorbeelden mooie cases van situationeel leiderschap: je krijgt als lezer een goed beeld van wat wel en wat niet werkt in verschillende praktijksituaties. Anderzijds gaat het boek veel verder dan het niveau van instrumentele gedragskeuzes.

De voorbeelden laten ook zien dat het kunnen switchen tussen verschillende domeinen een toenemend bewustzijn vereist op de eigen persoon: welke waarden en veronderstellingen heb ik inzake mijn leiderschap, in hoeverre heb ik de moed om deze ook te vertalen in gedrag en te toetsen of mijn intentie ook zo wordt gezien, in hoeverre sta ik echt open voor een ontmoeting met de ander?

Het boek zette mij daarmee ook aan het denken over hoe ik mezelf gedraag in verschillende leiderschapsrollen , in hoeverre ik me bewust ben van de effecten van mijn gedrag en in hoeverre ik in staat bent om vanuit verschillende domeinen te opereren. Wanneer je de uitnodiging van Frans Wilms aanneemt om op deze ontdekkingstocht mee te gaan, ligt er ongetwijfeld een even bijzonder deel 2 in het verschiet.’

Hier  kun je meer recensies lezen.

Wat jezelf kunt doen

Ik vind het fantastisch wanneer je berichten leest en gebruik maakt van mijn ervaringen. Helemaal mooi vind ik het wanneer je actief meedoet aan de beweging om de leefwereld uit de onderstroom te halen. Ga het gesprek aan, plaats een commentaar bij een bericht, deel het via sociale media of vertel je eigen verhaal en plaatst een gastbericht.

Mijn tip is om je sowieso in te schrijven voor de inspiratiebrief dan blijf je op de hoogte en kun je op een zelf gewenst moment insteken.

Ik hoor graag van je!